Η συρρίκνωση της ενεργειακής δραστηριότητας είναι πλέον ορατή και η περιοχή μας ήδη υφίσταται τις συνέπειές της.
Το κλείσιμο όλων των λιγνιτικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής που προβλέπεται στο νέο ΕΣΕΚ έως το 2023, σε συνδυασμό με την απουσία ενός αναπτυξιακού σχεδίου για την επόμενη μέρα, αποτελούν μια καταστροφική επιλογή.
Ο Δήμος Κοζάνης θα κληθεί να συμβάλλει στη σταδιακή διαμόρφωση της νέας οικονομικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής πραγματικότητας, που θα ορίσει και την μελλοντική ταυτότητα του τόπου μας. Αυτή τη νέα πραγματικότητα, θα πρέπει να τη σχεδιάσουμε με συστηματικότητα και διορατικότητα.
Η πρακτική αυτή δεν μας είναι άγνωστη καθώς στο παρελθόν αναλάβαμε σημαντικές και καινοτόμες αναπτυξιακές πρωτοβουλίες, τις οποίες μάλιστα κατορθώσαμε να ολοκληρώσουμε πρώτοι σε σχέση με την υπόλοιπη χώρα. Αναφέρομαι στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων. Με τη λειτουργία της ΔΙΑΔΥΜΑ δημιουργήσαμε συνθήκες συναίνεσης και συνεργασίας στην ευρύτερη περιοχή και ολοκληρώσαμε το πρώτο ΣΔΙΤ στην Ελλάδα.
Η μονάδα επεργασίας απορριμμάτων της ΔΙΑΔΥΜΑ/ΕΠΑΔΥΜ, είναι μια επένδυση που λειτουργεί αποτελεσματικά και αποδίδει καρπούς, όμως παράλληλα φέρνει στην επιφάνεια νέες προκλήσεις:
- Το υπόλειμμα που παράγεται και συγκεντρώνεται έπειτα από την επεξεργασία του τεράστιου όγκου αποβλήτων, που συλλέγεται από την ευρύτερη περιοχή, πρέπει και μπορεί να αξιοποιηθεί περαιτέρω με ανάκτηση (ενδείκνυται η ενεργειακή αξιοποίησή του), ώστε να επιτευχθεί και ο στόχος της υγειονομικής ταφής κάτω από το 10% έως το 2035.
- Τα ανακυκλώσιμα υλικά, για να καταστούν αξιοποιήσιμοι δευτερογενείς πόροι απαιτούν μεγάλες επενδύσεις.
Η απάντηση στις προκλήσεις αυτές είναι η Κυκλική Οικονομία.
Η μετάβαση στην κυκλική οικονομία απαιτεί υψηλή επένδυση στην καινοτομία και η ΕΕ θα διαθέσει σημαντικούς πόρους προς αυτή την κατεύθυνση. Για να αξιοποιηθούν οι πόροι αυτοί πρέπει να δημιουργηθούν οι κατάλληλες δομές συνεργασίας ερευνητικών κέντρων με επιχειρήσεις.
Επιβάλλεται η ανάληψη μιας νέας πρωτοβουλίας με στόχο την επιτάχυνση των διαδικασιών αυτών και απαιτούνται λύσεις περιβαλλοντικά υπεύθυνες και οικονομικά βιώσιμες.
Τα τελευταία χρόνια καταβάλλονται σημαντικές προσπάθειες σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τη μετάβαση στην κυκλική οικονομία, ενώ παράλληλα έχουν διατυπωθεί, προτάσεις που κατατέθηκαν στο δημόσιο χώρο για ανάπτυξη διαπεριφερειακών συνεργασιών. Επίσης σε διάφορα επίπεδα βρίσκονται σε εξέλιξη συζητήσεις με φορείς, με ειδικούς επιστήμονες και παράγοντες της αγοράς.
Οι απόψεις συγκλίνουν στην δημιουργία ενός Πάρκου Κυκλικής Οικονομίας που θα φιλοξενεί τους βασικούς κρίκους της αλυσίδας διαχείρισης των στερεών αποβλήτων. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνουμε οικονομίες κλίμακας, αποφεύγουμε παράλληλες επενδύσεις και εξοικονομούμε πόρους. Συγκεντρώνουμε σε ένα χώρο συναφείς και αλληλοσυνδεόμενες δραστηριότητες που δημιουργούν αξίες σε μακροπρόθεσμη βάση. Διασφαλίζουμε την απρόσκοπτη παραγωγική συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και επιδιώκουμε μέσα από αυτή την συμπόρευση να προκύψει η βέλτιστη παροχή των δημόσιων αγαθών της καθαριότητας και της εξοικονόμησης των πόρων.
Όλοι οι φορείς της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας πρέπει να διεκδικήσουμε την δημιουργία του Πάρκου για την περιοχή μας, καθώς αποτελεί την πλέον ορθολογική λύση, διότι ο χώρος της ΔΙΑΔΥΜΑ αναδεικνύεται ως ο πλέον κατάλληλος στην ευρύτερη περιοχή της Βόρειας Ελλάδας, με κριτήρια αποστάσεων, διαθεσιμότητας χώρων και χρηματοδοτήσεων. Η δημιουργία του Πάρκου αποτελεί μια μεγάλη αναπτυξιακή ευκαιρία, καθώς αναμένεται να δημιουργηθούν πολλές μόνιμες θέσεις εργασίας σύμφωνα με προκαταρκτικές εκτιμήσεις.
Το Πάρκο Κυκλικής Οικονομίας μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία για την υλοποίηση των μεγάλων στρατηγικών επιλογών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Περιφέρεια μας. Θα σχεδιαστεί και θα λειτουργήσει με βάση το Πρότυπο της Βιομηχανικής Συμβίωσης, ένα πρότυπο που προωθεί και συνδυάζει την περιβαλλοντική αειφορία με την οικολογία και την οικονομία. Στόχος θα είναι να δημιουργηθούν συνεργασίες μεταξύ διαφορετικών βιομηχανικών μονάδων με σκοπό την εξοικονόμηση πόρων και ενέργειας και την ανάπτυξη της Κυκλικής Οικονομίας.
Το Πάρκο θα συγκεντρώνει πέντε σημαντικές ενότητες αναπτυξιακών δραστηριοτήτων:
- ανάκτησης υλικών
- αξιοποίησης υλικών
- διαχείρισης υλικών
- έρευνας και καινοτομίας
- κοινωνικής καινοτομίας
Οι δραστηριότητες αυτές θα αναδείξουν την διαφορετική φιλοσοφία για την τοπική ανάπτυξη, που βασίζεται στη συνεργασία των ερευνητικών δυνάμεων με τις επιχειρήσεις της περιοχής για την παραγωγή καινοτόμων προϊόντων, αλλά και στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών.
Το Πάρκο Κυκλικής Οικονομίας:
- Φιλοξενεί την κρίσιμη υποδομή για να υποστηρίξει την περιφερειακή κυκλική οικονομία.
- Αξιοποιεί τις υφιστάμενες εξειδικεύσεις την βιομηχανική παράδοση και τις προοπτικές της μεταλιγνιτικής εποχής.
- Προσελκύει επιχειρήσεις για να ενισχύσει τη εντοπιότητα ολόκληρης της διαδικασίας ανακύκλωσης και ανάκτησης.
- Ενισχύει την έρευνα και την κοινωνική καινοτομία.
- Δημιουργεί και χρησιμοποιεί ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
- Δημιουργεί σταθερές και ποιοτικές θέσεις εργασίας στην ευρύτερη περιοχή.
- Διευκολύνει τη συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
Δεν είναι τυχαίο, ότι η Παγκόσμια Τράπεζα στην ειδική μελέτη για τη μεταλιγνιτική εποχή προτείνει δραστηριότητες συμβατές με αυτές που πρόκειται να αναπτυχθούν στο Πάρκο.
Η δημιουργία του Πάρκου απαιτεί σοβαρή προπαρασκευαστική προσπάθεια που περιλαμβάνει θεσμικές, τεχνικές και οικονομικές πτυχές. Η ΔΙΑΔΥΜΑ μπορεί και πρέπει να ηγηθεί της νέας προσπάθειας. Απαιτείται η προώθηση της ένταξης για χρηματοδότηση των ενεργειών ωρίμανσης του έργου για να είναι έτοιμη η υλοποίηση του στη νέα προγραμματική περίοδο 2021-27.
Με την υλοποίηση του Πάρκου δεν δρομολογούμε μόνο τη μετάβαση στην κυκλική οικονομία, αλλά κάνουμε ένα κρίσιμο βήμα για το πέρασμα στη μεταλιγνιτική εποχή.
Η δημιουργία του πάρκου κυκλικής οικονομίας είναι μια ευκαιρία που δεν πρέπει να περάσει ανεκμετάλλευτη. Επιβάλλεται να αξιοποιηθεί.
