Την 10η Ιουλίου 2020, οι κυβερνητικοί βουλευτές ΠΕ Κοζάνης, Φλώρινας και Αρκαδίας, πραγματοποιήσαμε συνάντηση με τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, παρουσία του Υπουργού Ενέργειας και Περιβάλλοντος κ. Χατζηδάκη, του Υφυπουργού κ. Θωμά, της ΓΓ κας Σδούκου και του Συντονιστή ΣΔΑΜ κ. Μουσουρούλη.
Θέμα της συνεργασίας αποτέλεσε η καταγραφή της τρέχουσας κατάστασης και η πορεία του σχεδιασμού για τη Δίκαιη Μετάβαση.
Στη συνάντηση επιβεβαιώθηκε ότι η αναγνώριση της ανάγκης για μετάβαση σε περιβαλλοντικά ουδέτερη οικονομία οδήγησε στην ταχεία αλλαγή των ενεργειακών δεδομένων στην Ευρώπη. Το γεγονός αυτό επέφερε αλλαγή στο ενεργειακό μείγμα της χώρας μας και αυτή με τη σειρά της την ανάγκη μετάβασης των λιγνιτκών περιοχών σε νέο παραγωγικό μοντέλο. Τα δεδομένα αυτά δεν τα αμφισβητούν ούτε τα κόμματα της αντιπολίτευσης, τα οποία για λόγους πολιτικής εκμετάλλευσης ισχυρίζονται ότι δήθεν αυτό συμβαίνει πολύ γρήγορα, και γι΄ αυτό βίαια.
Η αλήθεια είναι ότι η εξέλιξη αυτή είναι πιεστική για τη χώρα μας, για τρεις κυρίως λόγους: α) εξαιτίας του υψηλού κόστους για την παραγωγή ενέργειας από λιγνίτη, β) λόγω της διάθεσης πολύ σημαντικών πόρων από την Ε.Ε. για την απολιγνιτοποίηση και γ) επειδή τα προηγούμενα χρόνια δεν είχε γίνει η αναγκαία προετοιμασία ώστε να είναι ηπιότερη η μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών στη νέα εποχή.
Έτσι, ανεξάρτητα από τον ορίζοντα παύσης λειτουργίας τους, οι λιγνιτικές μονάδες είναι στην πραγματικότητα από καιρό κλειστές -τύποις ανοικτές-, αφού λόγω κόστους δεν μπαίνουν στο σύστημα. Μάλιστα, η μείωση της λιγνιτικής δραστηριότητας βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και πάνω από 10 χρόνια και επιτάθηκε φυσικά και από τη μείωση της ζήτησης ενέργειας λόγω της οικονομικής ύφεσης, κατά την αντίστοιχη περίοδο. Ήταν όμως τα περιβαλλοντικά κόστη αυτά που την κατέστησαν οριστικά ζημιογόνα.
Δεν πρέπει, ωστόσο, να υποτιμά κανείς και την περιβαλλοντική διάσταση και την προοπτική μετάλλαξης των λιγνιτικών περιοχών σε πράσινες περιφέρειες, με όλες τις θετικές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις για τους κατοίκους τους.
Στον τόπο μας, η υπερδεκαετής μείωση της λιγνιτικής παραγωγής είχε συνέπειες σε όλο το φάσμα της τοπικής οικονομίας: στις εργολαβικές και δορυφορικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνταν γύρω απ΄ αυτήν, στα εμπορικά καταστήματα, στον κατασκευαστικό κλάδο, στον πρωτογενή τομέα κλπ, αλλά και στους εργαζόμενους σε αυτές τις δραστηριότητες, δεδομένου ότι ο κύκλος εργασιών της ΔΕΗ αποτελούσε το μεγάλο μέρος του τοπικού προϊόντος.
Η αναπόδραστη εξέλιξη της μετάβασης σε ηπιότερες μορφές ενέργειας, ενόψει και του αντίκτυπου στις τοπικές κοινωνίες, αγκαλιάστηκε με ενδιαφέρον από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ώστε η απειλή να γίνει πρόκληση, ευκαιρία και προοπτική. Με άξονα τις κοινοτικές χρηματοδοτήσεις, χαράσσεται ένα στρατηγικό σχέδιο για την εξασφάλιση των ενεργειακών αναγκών της χώρας και την αλλαγή της παραγωγικής βάσης των επηρεαζόμενων περιοχών. Κομβικό ρόλο στη διαδικασία αυτή έχουν οι αποκαταστάσεις των λιγνιτκών ορυχείων, που έχουν αλλάξει το ανάγλυφο αλλά και την παραγωγική δυναμική του τόπου μας, ιδίως στον πρωτογενή τομέα. Εξάλλου, στο παραπάνω σχέδιο εντάσσονται και σημαντικές παρεμβάσεις στις υποδομές, στα συγκοινωνιακά δίκτυα, αλλά και στην παροχή κινήτρων για την προσέλκυση επενδύσεων στην περιοχή μας.
Όμως, δεν ήταν μόνο οι δράσεις στο πλαίσιο του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης που απασχόλησαν τη συνάντησή μας με τον Πρωθυπουργό. Η απολιγνιτοποίηση βρίσκεται σε εξέλιξη και σε κάθε φάση της χάνονται θέσεις εργασίας. Οι σημαντικές δράσεις του master plan δεν μπορούν να ξεκινήσουν πριν το τέλος του 2021. Στο μεσοδιάστημα δεν πρέπει να δημιουργηθούν κενά στην οικονομία και στην απασχόληση, στην περιοχή μας.
Για τους παραπάνω λόγους ζητήσαμε από τον Πρωθυπουργό την υιοθέτηση μίας ρήτρας προσαύξησης, δηλαδή την αύξηση των κατανομών από κάθε τομεακή δράση των υπουργείων για τις περιοχές σε Μετάβαση. Πρακτικά αυτό σημαίνει την αύξηση των πόρων σε όλο το εύρος των εφαρμοζόμενων πολιτικών.
Ακολούθως παραθέτω ενδεικτικές δράσεις που εισηγήθηκα στην τοποθέτησή μου, οι οποίες μπορούν να αντισταθμίσουν τις δυσμενείς επιπτώσεις και να δημιουργήσουν αναπτυξιακή δυναμική στον τόπο μας.
Την ταχύτερη δυνατή ολοκλήρωση του γενικού χωροταξικού και των τοπικών πολεοδομικών, σε συνάρτηση προς τον σχεδιασμό της ΔΕΗ, διαδικασία που αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την προσέλκυση επενδύσεων.
Την έκδοση των απαιτούμενων περιβαλλοντικών μελετών.
Την οριστικοποίηση του σχεδίου για τις τηλεθερμάνσεις που συνιστούν συγκριτικό πλεονέκτημα για την περιοχή μας.
Την επιλογή φορέα για την έγκριση, ωρίμανση, δημοπράτηση, παρακολούθηση και υλοποίηση, προτάσεων, επενδυτικών σχεδίων και έργων, με τη λιγότερη δυνατή γραφειοκρατία.
Την πρόβλεψη διακριτών κεφαλαίων από τα χρηματοδοτικά εργαλεία στήριξης για τις επιχειρήσεις της περιοχής μας οι οποίες φέρουν ειδικά βάρη λόγω της οικονομικής συρρίκνωσης.
Τις αμεσότερες κατανομές από ΕΛΓΑ, ΠΣΕΑ, αγροτικές ενισχύσεις, σχέδια βελτίωσης, για τον πρωτογενή τομέα.
Την ταχεία αξιολόγηση και ανταπόκριση σε αιτήματα φορέων της περιοχής για την παραχώρηση υποδομών, πχ Ειρηνοδικείο Σερβίων, στρατόπεδο Κοζάνης κλπ.
Την αύξηση των ετήσιων δαπανών της ΔΕΗ στην περιοχή, για εργασίες εδαφικών αποκαταστάσεων ή άλλες δράσεις, με στόχο τη διατήρηση θέσεων εργασίας και την πρόοδο των αποκαταστάσεων.
Την κατ΄ εξαίρεση υιοθέτηση διαδικασιών fast track, όπου είναι αυτό συμβατό με τη νομοθεσία και την πρόβλεψη για priority line, για τα ζητήματα των επηρεαζόμενων περιοχών στις διάφορες υπηρεσίες.
Την προτεραιοποίηση στην εξέταση από την ΡΑΕ αιτήσεων για την έγκριση προτάσεων για φωτοβαλταϊκά σχέδια στην περιοχή μας.
Την άμεση έγκριση των περιβαλλοντικών όρων σε υφιστάμενες δραστηριότητες, οι οποίες μπορούν να δημιουργήσουν εκατοντάδες θέσεις εργασίας, όπως πχ η εξόρυξη μαρμάρου στο Τρανόβαλτο (για την οποία έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον ο Πρωθυπουργός)
Τη λήψη αποφάσεων για την υλοποίηση στοχευμένων δράσεων και εμβληματικών τομεακών έργων, όπως: η ανέγερση τριτοβάθμιου περιφερειακού νοσοκομείου ή μεγάλου προνοιακού φορέα, την κατασκευή γηπέδου, την ίδρυση βαλκανικού κέντρου πολιτικής προστασίας, την έγκριση για τη σύσταση νέων τμημάτων με τις αντίστοιχες θέσεις διδακτικού προσωπικού στο Πανεπιστήμιο Δ. Μακεδονίας, με την εμπλοκή ενδεχομένως και μεγάλων ευεργετών και ιδρυμάτων της χώρας.
Τη σύμπραξη με εξειδικευμένους συνεργάτες σε ειδικές δράσεις (π.χ. μνημόνιο με τον τουριστικό γίγαντα TUI για την τουριστική ανάπτυξη της λίμνης Πολυφύτου και άλλων περιοχών).
Την οριστικοποίηση των κινήτρων για την προσέλκυση επενδύσεων και δέσμευση για αναδρομική (ενδεικτικά από 1-1-2021) εφαρμογή όσων τυχόν εφαρμοστούν μεταγενέστερα.
Τη δημιουργία ζώνης καινοτομίας και τεχνολογικού πάρκου και τη διασύνδεσή τους με τo ThessIntec, για την προσέλκυση επιχειρήσεων υψηλής τεχνολογίας.
Την οριστικοποίηση έργων συγκοινωνιακών υποδομών και διασυνδέσεων (Ε65, Κοζάνη-Λάρισα, Σιδηροδρομική Εγνατία).
Την αξιοποίηση των υποδομών και της τεχνογνωσίας μας στη διαχείριση αποβλήτων, με την υπογραφή και νέων συνεργασιών που θα συμπεριλαμβάνουν και το μεταφορικό έργο.
Την απόφαση για την επενδυτική συμμετοχή των λιγνιτικών Ο.Τ.Α. και επιχειρήσεων και ιδιωτών της περιοχής στα μεγάλα φωτοβολταϊκά πρότζεκτ στα εδάφη της ΔΕΗ.
Τη δημιουργία ενός μεγάλου κέντρου Logistics στις εγκαταστάσεις της ΔΕΗ όπου υπάρχουν ακόμα και κατάλληλες για το σκοπό κτιριακές υποδομές.
Την παροχή τεχνικής υποστήριξης σε επιχειρήσεις για την αναδιάρθρωσή τους, ώστε να είναι συμβατό το επιχειρηματικό τους πλάνο με τις χρηματοδοτήσεις και το νέο αναπτυξιακό μοντέλο.
Με την ολοκλήρωση του Σχεδίου για τη Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση πιστεύω ότι θα πρέπει να οργανωθεί άμεσα ένα Επενδυτικό Φόρουμ, με τη συμμετοχή υπουργών των αναπτυξιακών υπουργείων και της διοίκησης της ΔΕΗ, στο οποίο θα προσκληθούν επενδυτές από την Ελλάδα και το εξωτερικό για να συζητήσουμε επί τόπου τις προϋποθέσεις υλοποίησης επενδυτικών σχεδίων.
Το κλίμα αγωνίας που διακατέχει αυτή τη στιγμή τους ανθρώπους του τόπου μας πρέπει να αναστραφεί, διότι η απαισιοδοξία λειτουργεί ως αρνητικός πολλαπλασιαστής, αφού στρέφει εκτός περιφέρειας κάθε διάθεση επένδυσης ή επαγγελματικής προοπτικής. Σχήμα μάλλον οξύμωρο, να βλέπουν οι «ξένοι» ευκαιρίες και προοπτικές στην περιοχή μας και «εμείς» να τις αναζητούμε αλλού!
Γι’ αυτό, τόσο για ουσιαστικούς, όσο και για ψυχολογικούς λόγους, έχουμε ανάγκη από συνεχείς μικρές ή και μεγαλύτερες νίκες.
Περαιτέρω, πρέπει να εμπεδωθεί αίσθηση ασφάλειας και εμπιστοσύνης στους πολίτες, κατά την υλοποίηση των διαφόρων παρεμβάσεων και των επιπτώσεών τους στην περιοχή, σε όλες τις φάσεις της μακράς αυτής διαδικασίας, και γι’ αυτό εισηγήθηκα τη σύσταση παρατηρητηρίου που θα επιφορτισθεί με την ευθύνη καταγραφής και δημοσιοποίησης των χρήσιμων στατιστικών δεδομένων, ώστε να παρακολουθούμε άμεσα τις τάσεις κρίσιμων δεικτών και να προβαίνουμε σε διορθωτικές κινήσεις, όπου εμφανίζεται υστέρηση.
Αγαπητές φίλες και φίλοι, ωρίμασε πλέον ο χρόνος για να περάσουμε από την εσωστρέφεια και την μεμψιμοιρία στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση της επόμενης ημέρας για τη Δυτική Μακεδονία.
Μπορούμε και θα τα καταφέρουμε!
Στάθης Κωνσταντινίδης
Βουλευτής ΠΕ Κοζάνης
