Θέλοντας να δώσω έναν εύθυμο χαρακτήρα στην ανεπίσημη απάντηση σχετικά με την κτητορική λίθο της Πούλκως, θα ήθελα να εκφράζω την μεγάλη μου έκπληξη για την μεγάλη ιστορική ανακάλυψη ότι ο Θεόδωρος Εμμανουήλ την 2η Απριλίου του έτους 1754 ξεκίνησε να κατασκευάζει δύο αρχοντικά στην Σιάτιστα.
  |
| Η ανάλυση που μας αποδεικνύει την πραγματική ημερομηνία έναρξη της κατασκευής της Πούλκως |
Θα πρέπει να αντιληφθούμε, όμως πως θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτό το θέμα με την σοβαρότητα που του αρμόζει. Η καταστροφή της χαραγμένης επιγραφής στην Πούλκω και της εξαφάνισης του επιτοίχιου ωρολογίου ή του βαρόμετρου (σύμφωνα με νεώτερη έρευνα) δεν είναι αστείο.
 |
| Η επιγραφή πριν την καταστροφή της |
Η στάση της κ. Αγγελικής Κοτταρίδου Προϊσταμένη Εφορείας Αρχαιοτήτων Ημαθίας, σε ερωτήσεις που της έγιναν μέσω σελίδας κοινωνικής δικτύωσης φανερώνουν αμηχανία και μια προσπάθεια υποβάθμισης της αξίας του χαμένου αντικειμένου από τον μπας οντάς της Πούλκως. Φανερώνει και την αδυναμία που έχει εδώ και αρκετά χρόνια, ο δήμος στην διαχείριση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Η κατεστραμμένη επιγραφή
Η κ. Αγγελική Κοτταρίδου ισχυρίζεται ότι η φωτογραφία προέρχεται από άλλο αρχοντικό. Σε επίμονες ερωτήσεις σχετικά με την αναφορά που κάνει ο Νικόλαος Μουτσόπουλος στο βιβλίο του «ΤΑ ΑΡΧΟΝΤΙΚΑ ΤΗΣ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ» για την επιγραφή αποδεικνύει την αμηχανία της. Η παρότρυνση της με άκομψο τρόπο να πάω να αναζητήσω την πραγματική κτητορική γραμμένη επιγραφή φανερώνει τουλάχιστον εκνευρισμό.
 |
| Η επιγραφή μετά την καταστροφή της |
Το ιστορικό της σημαντικής αυτής καταστροφής, όπως μου περιγράφηκε, φανερώνει την αμέλεια που υπήρξε. Η ζημιά έγινε στο στάδιο των εργασιών που ακολούθησε την εξωτερική αρμολόγηση της τοιχοποιίας, όταν καθαρίζεται η επιφάνεια της και γυαλίζονται οι πέτρες της, με σκοπό την ανάδειξη της. Στον εργάτη δεν επισημάνθηκαν τα σημεία που θα έπρεπε να επιδείξει προσοχή. Για να μηδενιστεί η πιθανότητα να συμβεί μια ανεπανόρθωτη ζημιά θα έπρεπε η πέτρα να καλυφθεί προσωρινά μέχρι το τέλος της εργασίας. Αλλά και όταν διαπιστώθηκε η ζημιά δεν έγινε καμιά προσπάθεια αποκατάστασης.
Το χαμένο ρολόι
Για το χαμένο ρολόι δόθηκε η απάντηση ότι δεν υπήρχε αυτό στην Πούλκω, όταν το κτίριο παραλήφθηκε από την ΕΦΑ ενώ το χαρακτηρίζει σαν «ταμπλά».
 |
| Ο χαμένος “νταμπλάς” |
Εδώ επιβάλλεται να κάνουμε την ερώτηση, αν έγινε πλήρης καταγραφή με φωτογράφιση των αντικειμένων που υπήρχαν μέσα στο αρχοντικό. Από την καταγραφή αυτή, θα δούμε τι υπήρχε και τι δεν υπήρχε.
Αυτό που μας βάζει σε υποψίες, για το τι πραγματικά συμβαίνει είναι η προσπάθεια υποβάθμισης της αξίας του χαμένου αντικειμένου. Υποβαθμίζοντας την αξία του, υποβαθμίζεται και το γεγονός της απώλειας του.
Η έρευνα που γίνεται θα αποκαλύψει την πραγματική του αξία το μέγεθος της απώλειας.
Ολοκληρώνοντας
Η στάση που ακολουθήθηκε ειδικά στο θέμα της κτητορικής πέτρας και ιδιαίτερα της μη αποκατάστασης της, αποτυπώνει την σιγουριά της αρμόδιας υπηρεσίας ότι δεν θα παρατηρούταν η ζημιά και η απώλεια του ρολογιού από κανέναν. Αυτός ο κανένας θα ανήκε στους Σιατιστινούς, αφού οι ξένοι επισκέπτες δύσκολα δεν θα γνώριζαν την ύπαρξη τους.
Πιστεύουν ότι δεν γνωρίζουμε αρκετά για την πολιτιστική μας κληρονομιά.
Αυτό φανερώνει και την ανάγκη ύπαρξης στην Σιάτιστα ενός φορέα διαχείρισης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Ο φορέας αυτός αν είχε καταγεγραμμένο, τι υπάρχει σε κάθε αρχοντικό, σε κάθε εκκλησία δεν θα άφηνε τον καθένα να καταφεύγει ελαφρά τη καρδία σε χαρακτηρισμούς κειμηλίων ως «νταμπλάς».
Θα ζητούσε μέσω καταρτισμένου προσωπικού που διέθετε να επιβλέπει επικουρικά και να ενημερώνει τον δήμο για την πορεία εξέλιξης των εργασιών σε έργα που αφορούν τα μνημεία της Σιάτιστας. Περισσότερα θα ήθελα να αναφέρω για αυτόν τον φορέα σε νέα δημοσίευση μου.
Θα πρέπει να μας γίνει κατανοητό ότι η πολιτιστική μας κληρονομιά δεν είναι ιδιοκτησία καμίας αρχαιολογικής υπηρεσίας.
Είναι σίγουρο ότι αν η Σιάτιστα διέθετε έναν τέτοιο φορέα δεν θα αντιμετωπιζόταν με αυτό τον τρόπο.
Σιάτιστα, 19 Ιουλ. 2017
Λάζαρος Γ Κώτσικας
Πολιτικός Μηχανικός PhD
lkotsikas@gmail.com
