Με αφορμή την χορήγηση του λεγόμενου Κοινωνικού Μερίσματος και για ό,τι σχετίζεται με την φιλοξενία κάποιων φορολογουμένων, που την ανέγραψαν καλώς- κακώς στη φορολογική των δήλωση (έντυπο Ε1) φορολογικού έτους 2016, όπου με βάση αυτό θα χορηγηθεί στους δικαιούχους το κοινωνικό αυτό μέρισμα, θέλουμε να εστιαστούμε στο σημείο μεταφέροντας τις απόψεις μας και επιδιώκοντας όπως ένας μεγάλος ή μικρός αριθμός φορολογουμένων, που επικαλέσθηκε την φιλοξενία, να τύχει τελικά της χορήγησης αυτού του κοινωνικού μερίσματος , που νομίζουμε ότι το δικαιούνται.
Καταθέτουμε λοιπόν παρακάτω τις φορολογικές μας θέσεις για να τις λάβουν υπόψη τόσο οι όποιοι αρμόδιοι όσο και οι ενδιαφερόμενοι του μερίσματος αυτού.
Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε και παλαιότερα σε εφημερίδες και το διαδίκτυο και σήμερα επαναδημοσιεύεται , με κάποιες διαφοροποιήσεις, λόγω της επικαιρότητας , για την διανομή και πάλι κοινωνικού μερίσματος, προς στήριξη οικονομικά αδυνάτων προσώπων και ευάλωτων νοικοκυριών, ανερχομένου τώρα αυτού στο ποσό των 720 εκατομμυρίων ευρώ, απ ό,τι εξαγγέλθηκε.
Στο έντυπο Ε1 της φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2016 ( διαχείριση 2016 ), με βάση τα δηλωθέντα στοιχεία και στον πίνακα 6 περιπτ. 12 αυτού, περί ποσών δαπανών που αφαιρούνται από το συνολικό εισόδημα ή από το φόρο, αναφέρεται στο ενοίκιο που πλήρωσε ο υπόχρεος φορολογούμενος για την κύρια κατοικία της οικογένειας του.
Στην ίδια ευθεία και σε ξεχωριστό κωδικό (801/092-096) σημειώνει, φορολογούμενος, με το σημείο Χ, όταν δεν καταβάλλει ενοίκιο σε εκμισθωτή αλλά απλά αυτός φιλοξενείται από κάποιον τον οποίο και γνωστοποιεί αναγράφοντας τον ΑΦΜ του.
Στο σημείο αυτό έχουμε να παρατηρήσουμε ότι δεν έπρεπε να ζητείται εδώ η αναγραφή της φιλοξενίας φορολογουμένου διότι ο πίνακας 6 περίπτ.12 έχει σχέση με συγκεκριμένες δαπάνες του.
Συνεπώς, δεν χωρεί εδώ ό,τιδήποτε άλλο εκτός αυτών των δαπανών και γι αυτό η φιλοξενία δεν έπρεπε να μπερδεύει την υπόθεση σ αυτόν τον πίνακα , αλλά να δηλώνεται σε κάποιον άλλο πίνακα του εντύπου Ε1 για να την τονίζει με περισσότερη σαφήνεια.
Ας δούμε όμως την ερμηνεία της λέξης φιλοξενία : ( φιλώ= αγαπώ + ξένος ) αναφέρεται στην πράξη της περίθαλψης και φροντίδας ενός ξένου στο σπίτι κάποιου.
Οι υλικές υποχρεώσεις στην Αρχαιότητα ήταν : α) να υποδεχθούν και να περιποιηθούν τον ξένο β) να του προσφέρουν γεύμα γ) να του προσφέρουν λουτρό και ύπνο δ) στο τέλος της παραμονής του να τον αποχαιρετίσουν με ευχές και δώρα ( Βικιπαίδεια ).
Εάν λοιπόν ο φορολογούμενος τυχαίνει τέτοιας φιλοξενίας σε όσηδήποτε χρονική διάρκεια του κάθε διαχειριστικού έτους από κάποιον που του γνωστοποιείται μάλιστα και η ταυτότητα του, αναγράφοντας την στο έντυπο Ε1, τότε πράγματι η λέξη φιλοξενία (κωδικός 801/ 092-096 του πίνακα 6 περίπτ. 12 αυτού του εντύπου) αρμόζει, έστω και αν αναγραφεί σε άλλο πίνακα της φορολ. δήλωσης, ώστε ο φορολογούμενος αυτός που έτυχε αυτού του «ευεργετήματος», θα λέγαμε, να μη απολαμβάνει και της χορήγησης του επιδόματος που συζητάμε.
Όμως δεν πρόκειται, εν πολλοίς, για τέτοιας μορφής φιλοξενία , εξαιρέσει κάποιων φορολογουμένων με πολύ μικρό εισόδημα ή με καθόλου εισόδημα ή από αδύναμους ή ασθενείς ( βασικά όλοι αυτοί είναι συγγενείς , όπως γονείς, παππούδες, παιδιά κ.ά που το όποιο εισόδημα των πρέπει να προστίθεται σε εκείνο του φορολογουμένου που τους προστατεύει και τον επιβαρύνουν και φορολογείται αυτός ο ίδιος για το σύνολο όλων των εισοδημάτων ).
Στην πραγματικότητα πρόκειται για κάποια οικία ή μέρος οικίας, ίσως διασκευασμένης ανάλογα, χωρίς όμως να τυχαίνει, ο φιλοξενούμενος φορολογούμενος, της περίθαλψης και φροντίδας με τις αναφερόμενες παραπάνω υλικές υποχρεώσεις περί φιλοξενίας θέμα.
Συμβαίνει, η στέγη που χρησιμοποιείται από τον φορολογούμενο φιλοξενούμενο, να βρίσκεται μακριά ή δίπλα από την κατοικία του ιδιοκτήτη ή του κυρίου αυτής που είναι στενό σε διαχωρισμένο μέρος αυτής, όπως προείπαμε, με βάση τις ανάγκες του κυρίου αλλά και του φιλοξενούμενου συγγενούς.
Θα λέγαμε ότι πρόκειται για δωρεάν παραχώρηση στέγης , μη ονομαζόμενης φιλοξενίας, χωρίς την χορήγηση και υλικών επιβίωσης βέβαια, ακριβώς για να αποφεύγει αυτός , ο φιλοξενούμενος, την επιβάρυνση ενοικίου και μόνον. Στην περίπτωση αυτή όμως, της δωρεάν παραχώρησης , ο παραχωρών θα υπολόγιζε τεκμαρτώς εισόδημα εξ ακινήτου και θα φορολογούνταν περισσότερο, γι αυτό και αποφεύγεται, ίσως, αυτός ο χαρακτηρισμός. Στην αναφορά και εγγραφή στο έντυπο της λεγόμενης φιλοξενίας ουδείς εκ των δύο συμβαλλομένων δηλώνει εισόδημα και δαπάνη αντίστοιχα ή μόνο εισόδημα, εξ αυτής της περίπτωσης της φιλοξενίας.
Κατά τις οδηγίες της Διοίκησης ( Υπ. Οικ. 1010043/31-1-2000 πολ. 1030 ) απαραίτητες προϋποθέσεις, για την εφαρμογή της διάταξης αυτής είναι : α) η παραχώρηση χωρίς αντάλλαγμα να γίνεται μόνο από τον γονέα προς το τέκνο του ή από το τέκνο προς τον γονέα του … β) η παραχώρηση αναφέρεται σε μία μόνο και όχι περισσότερες κατοικίες στο ίδιο πρόσωπο ( στον γονέα ή στο τέκνο )… γ)…………………………………………………………………………………….
Σημειώνεται ότι ο ιδιοκτήτης, επικαρπωτής του ακινήτου του, οφείλει να το αναγράψει στο έντυπο Ε2 σημειώνοντας στις οικείες στήλες « παραχώρηση χωρίς αντάλλαγμα στον … ( π.χ πατέρα μου )».
Οι διατάξεις αυτής της περίπτωσης, σύμφωνα με την περίπτ. α του άρθρ.26 του Νόμου 2753/1999 ισχύουν για τα εισοδήματα που αποκτώνται από την 1/1/1999 και μετά. Φυσικά και του φορολογικού έτους 2016 που μας ενδιαφέρει το θέμα. Τέτοιες παραχωρήσεις υπάρχουν άπειρες.
Μπαίνοντας περισσότερο και βαθύτερα στα φορολογικά αυτά σκεπτικά βλέπουμε περιπτώσεις που πολλές φορές ο γονέας παραχωρεί το ακίνητο στα παιδιά του με γονική παροχή, επιφυλάσσει, όμως, υπέρ αυτού το δικαίωμα οικήσεως εφ όρου ζωής. Η οίκηση είναι προσωπική δουλεία επί ακινήτου η οποία συνίσταται στο εμπράγματο και αποκλειστικό δικαίωμα του δικαιούχου να χρησιμοποιεί για κατοικία ξένη οικοδομή ή διαμέρισμα αυτής
( άρθρ. 1183 Α.Κ ). Το δικαίωμα οικήσεως διαφέρει από το δικαίωμα μισθώσεως κατά το ότι το πρώτο είναι εμπράγματο, ενώ το δεύτερο ενοχικό. Υποκείμενο του δικαιώματος της οίκησης μπορεί να είναι μόνο φυσικό πρόσωπο, αποσβένεται δε μόνο δια του θανάτου. Κατά τα λοιπά ισχύουν και εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις περί επικαρπίας ακινήτων.
Με τις διατάξεις της περιπτ. γ΄ της παραγρ. 2 του άρθρ. 6 του Ν. 2238/94 που προστέθηκε με την παράγρ. 2 του άρθρ. 2 του Ν. 2753/99 , θεσπίστηκε απαλλαγή για το τεκμαρτό εισόδημα της περίπτωσης αυτής. ( Σήμερα Ν. 4172/2013 αρθρ. 39 παρ. 2 ).
( Ερμηνεία Φορ. Εισοδήματος 2003 Χρ. Ν. Τότση σελίς 159 & 548 Α΄Τόμου ).
Έτσι λοιπόν οι αναφερόμενοι είτε αναγράψουν στο έντυπο Ε1 φιλοξενία είτε δωρεάν παραχώρηση στέγης, επί ουδεμιάς σημασίας λόγος φορολόγησης υπάρχει για να επικαλούμαστε και να διαχωρίζουμε τις δύο αυτές περιπτώσεις, της φιλοξενίας και της δωρεάν παραχώρησης, εφόσον εμπίπτουν στους παραπάνω Νόμους.
Εξ όλων όσων αναλυτικώς αναπτύχθηκαν ανωτέρω , συνάγεται το συμπέρασμα ότι η φιλοξενία που παρέχεται, ιδιαίτερα σε συγγενικά πρόσωπα, δεν φορολογείται αφ ενός και ούτε είναι δυνατόν να διευκρινίζεται ο τρόπος της φιλοξενίας, αφ ετέρου, δηλαδή αν σιτίζονται οι φιλοξενούμενοι και τυχαίνουν πρόσθετης περιποίησης από τον φιλοξενούντα ή απλά παραχωρείται δωρεάν μόνο στέγη για την διαμονή των.
Στο έντυπο Ε1 φορολ. δήλωσης όπου αναγράφεται και διαγραμμίζεται η λέξη φιλοξενία δεν υπάρχει δυνατότητα διευκρίνησης ή διερεύνησης του τρόπου της φιλοξενίας, όπως είπαμε, δεδομένου ότι οι φιλοξενούμενοι δεν είναι πάντα και οπωσδήποτε προστατευόμενα μέλη του φιλοξενούντα για να χαρακτηρίζονται έτσι .
Με βάση αυτά που αναφέρουμε δεν πρέπει να υπάρχει λόγος άρνησης της χορήγησης του κοινωνικού μερίσματος , που λέμε, στις περιπτώσεις της φιλοξενίας , έτσι όπως αναλύθηκε παραπάνω.
Εν πάσει περιπτώσει θα είναι καλά να βρεθούν άλλα κριτήρια πειστικά και μη αμφισβητούμενα που να μη προκαλούν σωρεία αντιδράσεων από φορολογουμένους.