Ο βασιλικός δεν είναι μόνο ένα δημοφιλές λαϊκό φάρμακο για παθήσεις όπως η ναυτία αλλά χρησιμοποιείται ευρέως και στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική, την Αγιουρβέδα και άλλα ολιστικά συστήματα ιατρικής.
Ο βασιλικός είναι ένα γευστικό, φυλλώδες πράσινο βότανο που προέρχεται από την Ασία και την Αφρική.
Είναι μέλος της οικογένειας των Χειλανθών ή Λαμιίδων και υπάρχουν πολλές διαφορετικές ποικιλίες.
Δημοφιλές ως καρύκευμα, αυτό το αρωματικό βότανο χρησιμοποιείται επίσης σε τσάγια και συμπληρώματα τα οποία μπορούν να προσφέρουν μια σειρά από οφέλη για την υγεία.
Αυτό το άρθρο εξηγεί όλα όσα πρέπει να ξέρετε για τον βασιλικό, τα οφέλη και τις χρήσεις του.
Οι περισσότερες κοινές ποικιλίες
Η επιστημονική ονομασία του βασιλικού που αγοράζεται συνήθως για το μαγείρεμα είναι το Ocimum basilicum (συντομογραφία O. basilicum).
Υπάρχουν πολλές διαφορετικές ποικιλίες του O. basilicum, συμπεριλαμβανομένων των:
Γλυκός βασιλικός: Ο πιο ευρέως ανεπτυγμένος, δημοφιλής βασιλικός, γνωστός για τη χρήση του στα ιταλικά πιάτα. Συνήθως πωλούνται αποξηραμένα σε σούπερ μάρκετ. Έχει γεύση γλυκόριζα-γαρύφαλλο.
Ελληνικός βασιλικός: Έχει έντονο άρωμα αλλά ήπια γεύση, ώστε να μπορεί να αντικαταστήσει το γλυκό βασιλικό. Δημιουργεί ένα συμπαγές θάμνο με μικρά φύλλα και μεγαλώνει καλά σε ένα δοχείο.
Ταϊλανδέζικος βασιλικός: Έχει γεύση γλυκάνισου και γλυκόριζας και χρησιμοποιείται συνήθως στα πιάτα της Ταϊλάνδης και της Νοτιοανατολικής Ασίας.
Κανέλα – βασιλικός: Εμφανίζεται στο Μεξικό. Έχει γεύση και άρωμα σαν κανέλα. Συνήθως σερβίρεται με όσπρια ή πικάντικα λαχανικά.
Ο βασιλικός που χρησιμοποιείται συνήθως στα συμπληρώματα και το τσάι με βότανα είναι ο ιερός βασιλικός – μερικές φορές ονομάζεται tulsi – που είναι το είδος O. tenuiflorum, επίσης γνωστό ως O. sanctum. Προστίθεται σε μερικά ταϊλανδέζικα πιάτα λόγω της ξεχωριστής γεύσης που έχει.
Οφέλη για την υγεία
Ο βασιλικός δεν είναι μόνο ένα δημοφιλές λαϊκό φάρμακο για παθήσεις όπως η ναυτία και τα δαγκώματα των σκουληκιών, αλλά επίσης χρησιμοποιείται ευρέως στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική, την ιατρική της Αγιουρβέδα και άλλα ολιστικά συστήματα ιατρικής.
Σήμερα, οι επιστήμονες μελετούν πιθανά φαρμακευτικά οφέλη του βασιλικού. Εκχυλίσματα ή αιθέρια έλαια βασιλικού, τα οποία παρέχουν συμπυκνωμένες ποσότητες φυτικών ενώσεων, χρησιμοποιούνται συνήθως αντί για ολόκληρα φύλλα.
Οι δοκιμές με δοκιμαστικό σωλήνα ή με ζώα συνήθως γίνονται για να προσδιοριστεί κατά πόσο οι ουσίες μπορεί να αξίζει να εξελιχθούν σε φάρμακα και να δοκιμαστούν σε ανθρώπους.
Πιθανά οφέλη του γλυκού βασιλικού
Παρακάτω γίνεται μια παρουσίαση των πιθανών οφελών των εκχυλισμάτων γλυκού βασιλικού, κυρίως με βάση μελέτες σε ποντίκια και δοκιμαστικούς σωλήνες. Το αν τα ίδια αποτελέσματα θα εμφανιστούν στους ανθρώπους είναι αβέβαιο.
Προκαταρκτικές μελέτες δείχνουν ότι ο γλυκός βασιλικός μπορεί να σας κάνει να:
-Μειώσετε την απώλεια μνήμης που σχετίζεται με την πίεση και τη γήρανση.
-Μειώσετε την κατάθλιψη που σχετίζεται με το χρόνιο στρες.
-Μειώσετε τη βλάβη του εγκεφαλικού επεισοδίου και το χρόνο ανάρρωσης.
-Βελτιώσετε το σάκχαρο του αίματος , τη χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια.
-Μειώσετε την αρτηριακή πίεση σε άτομα με υπέρταση.
-Χαλαρώσετε τα αιμοφόρα αγγεία και αραιώσετε το αίμα, παρόμοια με την ασπιρίνη.
-Προστατευτείτε από τη βλάβη της ασπιρίνης στο έντερό σας, προλαμβάνοντας ιδιαίτερα τα έλκη.
-Αποτρέψετε ορισμένους καρκίνους, συμπεριλαμβανομένου του μαστού, και του παγκρέατος.
-Αυξήσετε την πνευματική εγρήγορση όταν το εισπνεύσετε σε αρωματοθεραπεία.
-Αναστέλλουν την ανάπτυξη βακτηρίων που προκαλούν οδοντική αποσύνθεση.
-Βελτίωση της ασφάλειας των τροφίμων, εάν ενσωματωθεί από τους κατασκευαστές στις συσκευασίες τροφίμων.
-Παρέχετε μια εναλλακτική λύση στα αντιβιοτικά για μολυσματικές ασθένειες, συμπεριλαμβανομένης της καταπολέμησης ανθεκτικών στα αντιβιοτικά στελεχών βακτηριδίων.
-Να διώξετε τα έντομα, όπως τα κουνούπια και τα τσιμπούρια.
Οι μελέτες σε ποντίκια τυπικά δίνουν 100-400 mg εκχυλίσματος βασιλικού ανά kg σωματικού βάρους. Οι κατάλληλες δόσεις για τον άνθρωπο είναι άγνωστες.
Πιθανά οφέλη του Ιερού Βασιλικού
Ο ιερός βασιλικός έχει μακρά ιστορία χρήσης για πολλές ασθένειες, συμπεριλαμβανομένων πολλών από αυτούς που αναφέρονται παραπάνω. Παρόλο που υπάρχουν λίγες μελέτες για τον άνθρωπο, τα αποτελέσματά τους είναι ενθαρρυντικά.
Όταν 60 άτομα με διαβήτη τύπου 2 έλαβαν 250 mg εκχύλισμα ιερού βασιλικού παράλληλα με ένα φάρμακο διαβήτη κάθε μέρα πριν από το πρωινό και το δείπνο για τρεις μήνες, είχαν κατά 18% μείωση στο μέσο όρο σακχάρου του αίματος σε σύγκριση με εκείνους που πήραν μόνο το φάρμακο.
Επιπλέον, σε μια μελέτη σε 158 άτομα με τουλάχιστον τρία συμπτώματα άγχους, η λήψη 1200 mg εκχύλισμα ιερού βασιλικού ημερησίως για έξι εβδομάδες ήταν 39% πιο αποτελεσματική στη βελτίωση των γενικών συμπτωμάτων στρες από ένα εικονικό φάρμακο.
Απαιτούνται περισσότερες μελέτες για τον έλεγχο της αποτελεσματικότητας και της δοσολογίας.
Ο γλυκός βασιλικός είναι ο πιο διαδεδομένος, αλλά μπορείτε να βρείτε άλλες ποικιλίες στην αγορά, όπως στα ασιατικά καταστήματα τροφίμων. Εναλλακτικά, προσπαθήστε να μεγαλώσετε το δικό σας.
Συγκομίστε τα φύλλα βασιλικού όταν τα χρειάζεστε, αλλά μην τα απομακρύνετε απλά από τα φυτά σας. Για να ενθαρρυνθεί η σωστή ανάπτυξη, κόψτε το στέλεχος προς τα κάτω έτσι ώστε να παραμείνουν μόνο δύο έως τέσσερα φύλλα στο φυτό.
Βάλτε φρέσκα στελέχη βασιλικού σε βάζο με νερό βρύσης για να διατηρήσετε τα φύλλα φρέσκα για λίγες μέρες. Είναι αμφισβητήσιμο αν πρέπει να ψύξετε φρέσκο βασιλικό, καθώς οι κρύες θερμοκρασίες μπορεί να αποχρωματίσουν τα φύλλα.
Εάν έχετε πολύ φρέσκο βασιλικό, μπορείτε να στεγνώσετε τα φύλλα και να τα αποθηκεύσετε σε ένα βάζο με ένα σφιχτό καπάκι. Αποφύγετε να σπάσετε τα φύλλα μέχρι να τα χρειαστείτε, καθώς αυτό βοηθά να διατηρήσετε τα αιθέρια έλαια, το άρωμα και τη γεύση τους.
Μαγειρικές χρήσεις
Ο βασιλικός δίνει όρεξη σε πιάτα ντομάτας, σαλάτες, κολοκυθάκια, μελιτζάνες, καρυκεύματα, γέμιση, σούπες, σάλτσες και πολλά άλλα.
Η πέστο – μια κρεμώδης, πράσινη σάλτσα – αποτελεί μία από τις πιο δημοφιλείς χρήσεις του βασιλικού. Είναι συνήθως φτιαγμένη από θρυμματισμένο βασιλικό, σκόρδο, παρμεζάνα, ελαιόλαδο και κουκουνάρι, αν και υπάρχουν και επιλογές με μη γαλακτοκομικά προϊόντα.
Αν έχετε φρέσκο βασιλικό, πάρτε μόνο τα φύλλα – όχι το κοτσάνι. Είναι γενικά καλύτερα να προσθέσετε φρέσκο βασιλικό στο τελικό βήμα του μαγειρέματος επειδή η θερμότητα μπορεί να μειώσει τη γεύση και το λαμπερό πράσινο χρώμα.
Ασφάλεια και παρενέργειες
Ο βασιλικός είναι γενικά ασφαλής όταν καταναλώνεται σε μικρές ποσότητες, αλλά δικαιολογούνται μερικές προφυλάξεις.
Τα φύλλα του βασιλικού έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη Κ, η οποία βοηθά στην πήξη του αίματος. Οι υψηλές δόσεις θα μπορούσαν να επηρεάσουν τα φάρμακα που αμβλύνουν το αίμα, όπως η βαρφαρίνη.
Εάν παίρνετε ένα αραιωτικό αίματος, επιδιώξτε να καταναλώνετε σταθερές ποσότητες βιταμίνης Κ καθημερινά, έτσι ώστε ο γιατρός σας να μπορεί να ρυθμίσει το φάρμακο σας. Τρώγοντας τρόφιμα με πολύ βασιλικό – όπως το πέστο – θα μπορούσε να το κάνει δύσκολο.
Αντίθετα, τα εκχυλίσματα βασιλικού – όπως αυτά που υπάρχουν στα συμπληρώματα – μπορούν να αραιόσουν το αίμα σας, οδηγώντας σε προβλήματα εάν έχετε διαταραχή αιμορραγίας ή επερχόμενη χειρουργική επέμβαση.
Επιπλέον, τα άτομα που παίρνουν φάρμακα και μειώνουν την αρτηριακή πίεση ή παίρνουν φάρμακα για το διαβήτη πρέπει να προσέχουν με τα συμπληρώματα βασιλικού επειδή μπορούν να μειώσουν την αρτηριακή πίεση και το σάκχαρο του αίματος. Ο γιατρός σας μπορεί να χρειαστεί να μειώσει τη δόση του φαρμάκου.
Αποφύγετε τον ιερό βασιλικό εάν είστε έγκυος ή προσπαθείτε να μείνετε έγκυος. Μελέτες σε ζώα δείχνουν ότι τα ιερά συμπληρώματα βασιλικού μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά το σπέρμα και να προκαλέσουν συστολές κατά την εγκυμοσύνη. Οι κίνδυνοι κατά τη διάρκεια του θηλασμού είναι άγνωστοι.
