Μέρα Αγάπης και Νοσταλγίας αφιερωμένη στα αγαπημένα πρόσωπα που έφυγαν από την ζωή, είναι η δεύτερη μέρα του Πάσχα για τους απανταχού Πρωτοχωρήτες που δίνουν κάθε χρόνο ραντεβού, στα κοιμητήρια του χωριού.
Ανήμερα του Αγίου Γεωργίου το “ταφικό έθιμο” που έφεραν στο Πρωτοχώρι Κοζάνης οι πρόγονοί τους από τον Πόντο, τελείται ανελλιπώς, εκτός των δύο ετών της πανδημίας, φέρνοντας μικρούς και μεγάλους στο νεκροταφείο του χωριού, όπου θα ανταλλάξουν ευχές, κεράσματα και θα τσουγκρίσουν αυγά, μεταφέροντας το μήνυμα της Ανάστασης.
Το Ταφικό έθιμο φανερώνει την πίστη στη χριστιανική αντίληψη για την ανάσταση των νεκρών, τον σεβασμό και την τιμή για αυτούς. Στο Πρωτοχώρι Κοζάνης οι Έλληνες του Πόντου συνεχίζουν τη μακραίωνη αυτή παράδοση τιμώντας τους νεκρούς τους. Τη δεύτερη μέρα του Πάσχα, αφού τελειώσει η Θεία Λειτουργία άπαντες, μικροί-μεγάλοι, συγκεντρώνονται στα μνήματα για να μεταφέρουν το Αναστάσιμο μήνυμα στους δικούς τους ανθρώπους, που έχουν φύγει από τη ζωή. Οι γυναίκες φέρνουν γλυκά και ποντιακά εδέσματα και αφού γίνει το τρισάγιο από τον Ιερέα προσφέρονται σε όσους βρίσκονται εκεί και όλοι εύχονται “Σχωρεμένος να εν”. Αν ο νεκρός αγαπούσε το τραγούδι φίλοι του τραγουδούν πάνω από τον τάφο με τη συνοδεία της ποντιακής λύρας. 
Σίγουρα κάποιος που δεν έχει στενές σχέσεις με τον Ποντιακό Ελληνισμό μπορεί να το χαρακτηρίσει μακάβριο, αλλά αυτή η μέρα για εμάς αποτελεί μέρα Ανάστασης, μας λέει η Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Έφη Τριανταφύλλου Κατζόγιάνου. Το έθιμο έχει τις ρίζες του στους αρχαίους χρόνους και συγκεκριμένα σχετίζεται από τα αρχαία ταφικά έθιμα με τα Ανθεστήρια και την ημέρα των Χυτρών στα Υδροφόρια όπου ρίχνονταν άφθονα υγρά για να πιαστούν από αυτά οι νεκροί και να εισέρθουν πάνω, κρατώντας το νερό σαν σχοινί. Μια μέρα χαρμολύπης που ως κόρη οφθαλμού διατηρούν οι Πόντιοι στο Πρωτοχώρι Κοζάνης.
Ρεπορτάζ: Δέσποινα Αμαραντίδου
