Στην ημερίδα για τη Μεταλιγνιτική Περίοδο, συμμετείχε ο Πρόεδρος του Οικονομικού Επιμελητηρίου Δυτικής Μακεδονίας Δημήτρης Κοεμτζόπουλος. Η ημερίδα έλαβε χώρα το Σάββατο 8 Φεβρουαρίου 2020 στην Πτολεμαΐδα. Παρόντες ήταν ο Υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος Κωστής Χατζηδάκης και ο Υπουργός Ανάπτυξη Άδωνις Γεωργιαδής .
Ακολουθεί η ομιλία του κ. Κοεμτζόπουλου:
«Καλώς ήρθατε στην Πτολεμαΐδα, καλώς ήρθατε στη Δυτική Μακεδονία. Η παρουσία σας εδώ είναι ιδιαίτερα θετική σε μια περίοδο που η περιοχή βρίσκεται σε κατάσταση αβεβαιότητας σχετικά με το παρόν και το μέλλον της.
Παρακολουθώ την πολιτική της Κυβέρνησης στο θέμα που μας απασχολεί. Ο Πρωθυπουργός μιλώντας στον ΟΗΕ προσπάθησε να σηματοδοτήσει τη νέα εποχή για την Ελλάδα, μετά από μια χαμένη δεκαετία όπου όλα πήγαν πίσω. Μια δεκαετία όπου η χώρα μας εκτέθηκε διεθνώς και οι παθογένειές της έγιναν γνωστές παγκοσμίως. Ο Πρωθυπουργός από το συγκεκριμένο βήμα προσπάθησε να στείλει ένα μήνυμα για τον διαφορετικό δρόμο που θα ακολουθήσει η χώρα, στη νέα αναπτυξιακή της προσπάθεια. Αυτά μας βρίσκουν καταρχάς σύμφωνους. Στο πλαίσιο αυτό δεσμεύτηκε για πλήρη απολιγνιτοποίηση της χώρας άμεσα. Εδώ προκύπτει ένας προβληματισμός. Είμαστε σε θέση ως χώρα να επιτύχουμε κάτι τέτοιο τόσο σύντομα;
Αναφέρω κάποιους λόγους που θα μπορούσαν να καταστήσουν αυτό το εγχείρημα ανέφικτο.
- Ανεπάρκεια συστήματος. Η ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια στη χώρα μας μειώθηκε δραματικά την περίοδο της κρίσης. Το σημείο όμως ισορροπίας προσφοράς και ζήτησης ενέργειας θα είναι σημαντικά υψηλότερο στο μέλλον με βάση τα στοιχεία ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας.
- Ενεργειακή ασφάλεια. Σε αντίθεση με το λιγνίτη, το φυσικό αέριο, που προτείνεται ως καύσιμο μετάβασης, είναι εισαγόμενο. Αυτή η επιλογή συνεπάγεται την απώλεια της εθνικής αυτονομίας στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Η ροή του φυσικού αερίου γίνεται από τα ανατολικά και η εξάρτησή μας αυτή θα είναι ένα επιπλέον βαρίδιο στις γεωπολιτικές εξελίξεις και διαπραγματεύσεις που μας αφορούν.
- Τηλεθερμάνσεις. Θα έχει βρεθεί αξιόπιστη λύση για τη λειτουργία των τηλεθερμάνσεων στους ενεργειακούς δήμους; Η λύση αυτή θα είναι οικονομικά βιώσιμη;
Θα μπορούσαν να αναφερθούν και άλλοι προβληματισμοί. Θέλω να πω ότι πρέπει να είμαστε προσεκτικοί για το πού βάζουμε τον πήχη, διότι αν περάσουμε από κάτω θα δώσουμε πάλι την εικόνα ότι δεν εκτελούμε αυτά που υποσχόμαστε. Θα βρεθούν πάλι αυτοί που θα πουν ότι «οι Έλληνες άλλα λένε και άλλα κάνουν».
Στην περιοχή μας πολλοί φωνάζουν ότι ο χρόνος δεν επαρκεί, δεν είμαστε προετοιμασμένοι, δεν υπάρχει σχέδιο κλπ. Bέβαια, για να κάνουμε την αυτοκριτική μας ως τοπική κοινωνία, εάν σήμερα ο Υπουργός μας πει ότι πείστηκε να πάρει παράταση η λειτουργία των ορυχείων μέχρι το 2030, θα ασχοληθούμε με το θέμα την άνοιξη του 2027, για να διαπιστώσουμε ότι δεν έχουμε αρκετό χρόνο για τη μετάβαση!
Πρέπει να καταλάβουμε όλοι ότι, με αυτά που ισχύουν σήμερα, η παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη δεν μπορεί πλέον να βασίζεται στα ορυκτά καύσιμα. Η άποψη αυτή είναι σχεδόν καθολική. Επομένως είμαστε σε δύσκολη θέση. Η ανάπτυξη της περιοχής μας στηρίχθηκε σχεδόν αποκλειστικά στον λιγνίτη εδώ και δεκαετίες. Μια ανάπτυξη που πάντα λέγαμε ότι δεν είναι υγιής και μας αφήνει ευάλωτους σε κρίσεις όπως αυτή που αντιμετωπίζουμε σήμερα.
Πιστεύω ότι ένα αξιόπιστο σχέδιο για την αναδιάρθρωση της οικονομίας της Δυτικής Μακεδονίας μπορεί να αποτελέσει τη χρυσή ευκαιρία για την περιοχή. Πού μπορεί όμως να στηριχθεί όμως αύτη η προσπάθεια; Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της περιοχής που μπορούν να αξιοποιηθούν;
Μέσα στην αγωνιά για το θα γίνει, πολλοί φωνάζουν, έτσι γενικά, να γίνει μια μεγάλη επένδυση στην περιοχή. Να έρθει να επενδύσει στη Δυτική Μακεδονία ένας μεγάλος “παίχτης”. Ποιος μπορεί όμως να είναι αυτός; Και γιατί να έρθει να επενδύσει στην περιοχή; H άποψή μας είναι ότι ο μεγάλος αυτός “παίχτης” βρίσκεται ήδη εδώ και είναι η ΔΕΗ. Από ό,τι καταλαβαίνω μετά από πολλές παλινωδίες που πέρασε η εταιρία (μικρή ΔΕΗ, τεμαχισμός ΔΕΗ, πώληση ΔΕΗ σε ιδιώτες κλπ) βούληση της σημερινής Κυβέρνησης είναι η εξυγίανση της επιχείρησης και ο εκσυγχρονισμός της, ώστε να ξαναγίνει μια σημαντική εταιρία στον χώρο της ενέργειας. Αυτά με έναν ορθολογικό προσανατολισμό, μακριά από λογικές και πρακτικές που απαξίωσαν την εταιρία και την έχουν φέρει στη δύσκολη θέση που είναι σήμερα.
Είναι απολύτως λογικό στον επενδυτικό σχεδιασμό της εταιρίας να περιλαμβάνεται και η Δυτική Μακεδονία. Κι αυτό γιατί η ΔΕΗ έχει περιουσία στη Δυτική Μακεδονία, έχει πραγματοποιήσει επενδύσεις, έχει υποδομές και τεχνογνωσία στην περιοχή. Οι υποδομές του ΑΔΜΗΕ στη Δυτική Μακεδονία κάνουν ακόμη πιο ελκυστική την περιοχή μας για επενδύσεις στην ενέργεια. Φυσικά δεν εννοούμε , από την πλευρά της τοπικής κοινωνίας, ότι θα πρέπει να στηριχθούμε μόνο στην ΔΕΗ όπως στο παρελθόν. Μέσα στο πλαίσιο της ισόρροπης ανάπτυξης στην περιοχή μπορεί η ΔΕΗ να έχει το μερίδιό της. Μικρότερο από το παρελθόν, αλλά σημαντικό. Επιπλέον, η εταιρεία έχει εκκρεμότητες που έχουν να κάνουν με την αποκατάσταση των εδαφών. Αυτό είναι ένα πολύ σοβαρό περιβαλλοντικό και οικονομικό ζήτημα. Για τι είδους αποκατάσταση μιλάμε; Να μπαζώσουμε τις τρύπες “όπως-όπως” ή να γίνει πραγματική αποκατάσταση με σεβασμό στο περιβάλλον προς όφελος της εταιρείας και των κατοίκων περιοχής; Άρα λοιπόν στόχος πρέπει να είναι η συνέχιση της δραστηριότητας της ΔΕΗ στην περιοχή ίσως και χωρίς το λιγνίτη ή με λιγότερο λιγνίτη. Η Δυτική Μακεδονία είναι το σπίτι της ΔΕΗ και έτσι πρέπει να μείνει για το καλό της εταιρείας και της ελληνικής οικονομίας συνολικά.
Εδώ θα αναφερθώ πολύ σύντομα στον ρόλο του νέου Πανεπιστήμιου Δυτικής Μακεδονίας. Το Πανεπιστήμιο μπορεί να αποτελέσει τον νέο πυλώνα ανάπτυξης. Και δεν εννοώ τα ενοίκια από τις γκαρσονιέρες ή τα καφέ της πόλης. Η ανώτατη εκπαίδευση αποτελεί τον μοχλό ανάπτυξης σε όλες τις ανεπτυγμένες περιοχές του πλανήτη. Προτείνουμε να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας στο masterplan που ετοιμάζεται. Το Πανεπιστήμιο αποτελεί άλμα για την περιοχή μας σε επίπεδο διανοητικού κεφαλαίου. Επιπλέον έχει μια σημαντική Πολυτεχνική σχολή που έχει εδώ και χρόνια εξειδικευτεί σε θέματα ενέργειας και σχετικής τεχνολογίας. Εδώ λοιπόν υπάρχει η δυνατότητα συνεργασίας της εταιρίας με το Πανεπιστήμιο στα πεδία έρευνας και ανάπτυξης, νέου εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού και ενεργειακής καινοτομίας. Αυτό έρχεται και “κουμπώνει” πολύ ωραία με τη βούληση της κυβέρνησης για συνεργασίες των ΑΕΙ με επιχειρήσεις και τη διασύνδεση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με την αγορά και την πραγματική οικονομία.
Αυτό νομίζω είναι ένα επίσης πολύ καλό επιχείρημα για το πώς πρέπει να δει το μέλλον η ελληνική πολιτεία και η επιχείρηση. Στόχος είναι η ισόρροπη ανάπτυξη στη Δυτική Μακεδονία. Ένας νέος προσανατολισμός όπου η οικονομική ανάπτυξη θα στηρίζεται στην εξωστρέφεια και την ιδιωτική πρωτοβουλία ακολουθώντας τις εξελίξεις σε διεθνές επίπεδο.
Πολύ σύντομα αναφέρω:
Στήριξη τοπικών μεσαίων επιχειρήσεων με προοπτική ανάπτυξης, δημιουργίας θέσεων εργασίας και εξαγωγών. Στη Δυτική Μακεδονία δραστηριοποιούνται μερικές δεκάδες αξιόλογων τοπικών επιχειρήσεων κυρίως στον κλάδο της μεταποίησης αγροτικών προϊόντων και στη βιομηχανία τροφίμων γενικά. Προϊόντα όπως ο κρόκος, τα κρασιά τα τυροκομικά δίνουν πραγματικά προοπτικές σημαντικής ανάπτυξης και δημιουργίας θέσεων εργασίας. Στόχος πρέπει να είναι η σταθερή παρουσία αυτών των επιχειρήσεων στην περιοχή μας, η ανάπτυξή τους καθώς και η στήριξη και δημιουργία νέων δυναμικών επιχειρήσεων σε στοχευμένους κλάδους όπου έχουμε ή μπορούμε να δημιουργήσουμε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Η θεσμοθέτηση ειδικών αναπτυξιακών κινήτρων για την περιοχή στη μεταβατική περίοδο είναι απολύτως επιβεβλημένη.
Η Δυτική Μακεδονία είναι μια περιφέρεια με σημαντικά ανταγωνιστικά μειονεκτήματα.
Δεν διαθέτει λιμάνια, δεν μπορεί να στηριχθεί στη “βαριά βιομηχανία” της χώρας, τον τουρισμό, δεν έχει αναπτύξει επιχειρηματική κουλτούρα κ.α Είναι μια διασυνοριακή Περιφέρεια, που όμως συνορεύει με τις φτωχότερες χώρες στην Ευρώπη. Κι ενώ για δεκαετίες έχει τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας στην Ελλάδα, παράλληλα έχει υψηλό κκ ΑΕΠ (πλασματικό σε ένα βαθμό) και ικανοποιητική απόδοση σε μια σειρά οικονομικών δεικτών. Σε όλα αυτά υπάρχει μια αντίφαση. Η απάντηση βρίσκεται ακριβώς στο βιομηχανικό/ενεργειακό χαρακτήρα της οικονομίας, όπου της έδινε πλεονέκτημα σε σχέση με άλλες περιοχές που βασίζονταν στον πρωτογενή τομέα και τον τουρισμό. Άρα λοιπόν πρέπει να έχουμε στο νου μας ότι αυτή η ανάπτυξη ταιριάζει στη Δυτική Μακεδονία στο πλαίσιο του εθνικού περιφερειακού καταμερισμού .
Κλείνοντας, σας αναφέρω συνοπτικά κάποια συμπεράσματα και προτάσεις:
- Προσανατολισμός στην τεχνολογία, την ενέργεια, τη βιομηχανία.
- Αξιοποίηση και ενδυνάμωση του Πανεπιστημίου και διασύνδεσή του με την πραγματική οικονομία.
- Αξιοποίηση των δυνατοτήτων της τοπικής οικονομίας. Στήριξη των τοπικών μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων με δυνατότητες δραστηριοποίησης στο παγκόσμιο, ιδιαίτερα ανταγωνιστικό, επιχειρηματικό περιβάλλον.
- Χρηματοδότηση δίκαιης μετάβασης. Στην παρούσα φάση πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη βαρύτητα στην χρηματοδότηση παραγωγικών επενδύσεων. Πρέπει να αποφευχθεί η “παγίδα” της υπερεπένδυσης σε υποδομές. Είναι ζωτικής σημασίας η δημιουργία νέων, καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας.
- Μηχανισμός ομαλής μετάβασης. Η Μεταβατική Περίοδος θα πρέπει να χωριστεί σε φάσεις με βάση τον χρονικό ορίζοντα λειτουργίας των υφιστάμενων μονάδων. Εάν σήμερα κλείσουν όλες οι μονάδες και υιοθετηθούν μέτρα που θα αποδώσουν σε μια δεκαετία, πιστεύω ότι τότε θα είναι πια αργά. Δεν θα υπάρχει στην περιοχή το ανθρώπινο δυναμικό για να στηριχθεί η προσπάθεια. Εδώ υπάρχει το αντεπιχείρημα από την πλευρά της επιχείρησης. Η λειτουργία των μονάδων με λιγνίτη είναι οικονομικά μη συμφέρουσα. Με απλά λόγια μας βάζει μέσα. Οι εργαζόμενοι από την άλλη υποστηρίζουν ότι αυτό συμβαίνει διότι εσκεμμένα εδώ και χρόνια δεν έχουν γίνει επενδύσεις που θα καθιστούσαν την καύση λιγνίτη βιώσιμη. Ειδικά για τη νέα μονάδα ΠΤΟΛΕΜΑIΔΑ V, πώς είναι δυνατό να μας συμφέρει η μη λειτουργία μιας μονάδας που αυτή τη στιγμή ακόμη κατασκευάζεται; Μια μονάδα για την οποία έχουν δαπανηθεί τεράστια ποσά και μάλιστα έχουν απαλλοτριωθεί ολόκληροι οικισμοί ώστε να υπάρχει η διαθεσιμότητα πρώτης ύλης; Όσο κι αν η παγκόσμια ενεργειακή αγορά είναι δυναμική και ευμετάβλητη, η αστοχία στο θέμα αυτό αφήνει πολλά αναπάντητα ερωτηματικά.
Η Δυτική Μακεδονία είναι μια ιδιαίτερη Ελληνική Περιφέρεια, ηπειρωτική, με διαφορετικά χαρακτηριστικά μοναδικά για τη χώρα μας. Κι αυτός είναι ένας επιπλέον λόγος για να βάλουμε όλοι τα δυνατά μας ώστε να δοθεί προοπτική στην Περιφέρεια αυτή. Στόχος τελικά πρέπει να είναι η ΔΜ να γίνει μια ελκυστική περιοχή όχι μόνο για επενδύσεις αλλά ελκυστική για να ζει κάποιος.
Κύριε Χατζηδάκη, σας παρακολουθώ αρκετά χρόνια. Αυτό που σας χαρακτηρίζει ως πολιτικό, είναι ο ορθολογισμός. Πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό που με εκφράζει προσωπικά. Σας παρακαλώ, μη μας πείτε σήμερα τι καλά που μπορούμε να τα πάμε στηριζόμενοι στα πολύ καλά αγροτικά προϊόντα που παράγουμε. Αυτή είναι επιλογή βιώσιμη μόνο αν μειωθεί στο 50% ο πληθυσμός στη Δυτική Μακεδονία. Σας παρακαλώ, μη μας πείτε ότι ήρθε η ώρα να στραφούμε στον τουρισμό αξιοποιώντας τον εκπληκτικό φυσικό μας πλούτο. Μη μας βάλλεται να ανταγωνιστούμε την Αυστρία και την Ελβετία στο “γήπεδό” τους. Διότι το τουριστικό μας προϊόν αυτούς ανταγωνίζεται και όχι την Κρήτη και την Πελοπόννησο.
Κύριε Γεωργιάδη, διακρίνεστε για το δυναμισμό και την αποτελεσματικότητά σας. Είστε Δυτικομακεδόνας, συμπατριώτης. Έχουμε κάθε λόγο να περιμένουμε πολλά από εσάς.
Η πραγματική επιτυχία θα είναι η μετάβαση της χώρας από το λιγνίτη στη νέα εποχή να γίνει ομαλά χωρίς να καταστραφεί μια ολόκληρη Περιφέρεια. Το μέγεθος της Περιφέρειας καθιστά πιο εφικτό το όραμα για τη δημιουργία μιας πράσινης οικονομίας πρότυπο σε όλη την Ευρώπη. Μια επιτυχία διεθνούς εμβέλειας για την Κυβέρνηση και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σας εμπιστευόμαστε. Με τη δική μας βοήθεια, όλοι μαζί, μπορούμε να τα καταφέρουμε. Εύχομαι σε ένα χρόνο από σήμερα, γιατί όχι και πιο σύντομα, σε μερικούς μήνες, να είστε και πάλι εδώ και όσοι σήμερα αντιδρούν να μην έχουν τι να πουν. Να πάμε μια βόλτα στην πλατεία της Κοζάνης και ο κόσμος να έρχεται αυθόρμητα να σας σφίξει το χέρι. Αυτή θα είναι η απόλυτη ικανοποίηση για εμάς».
ΓΙΑ ΤΟ Π.Τ.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ
ΚΟΕΜΤΖΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ
