Ποτέ δεν ήθελα να γράψω, να σχολιάσω για μια παλιά φωτογραφία συγγενικών μου προσώπων.
Νιώθω έναν δισταγμό σε τέτοιες περιπτώσεις. Δεν ξέρω αν έχω το δικαίωμα να χρησιμοποιήσω το επίθετο «αγαπημένα» όταν μάλιστα πολλά από αυτά δεν είχα την δυνατότητα να τα γνωρίσω ή να αντικρύσω έστω και μια φορά τα μάτια τους.
Η δημοσίευση μου αφιερώνεται στον φούρνο του Λάζαρου Κώτσικα, στον παππού μου τον ίδιο. Σαν ικανοποίηση στην απαίτηση πολλών να ξαναδούν έναν από τους φούρνους από τον οποίο έτρωγαν ψωμί στα δύσκολα χρόνια, όταν ήταν οι περισσότεροι νέοι από αυτούς που είναι παππούδες σήμερα. Τον φούρνο από τα ράφια του, τα «κεμπέκια» του έπαιρναν ψωμί.
Το ψωμί, που για να το αγοράσουν και να το πάρουν αγκαλιά να το πάνε σπίτι, ο παππούς μου σηκωνόταν από τα άγρια ξημερώματα για να ανάψει το φούρνο, για ζυμώσει το ζυμάρι και να πλάσει το ψωμί. Ήταν δύσκολη δουλειά ο φούρνος τότε.
Το μεσημέρι ο φούρνος θα έμενε ανοιχτός και θα πλημμύριζε την γειτονιά με τις μυρωδιές των φαγητών που έφερναν οι νοικοκυρές. Ο φούρναρης είχε την ευθύνη για το μεσημεριανό τραπέζι κάθε οικογένειας. Την έλευση κάθε γιορτής, ο φούρνος της γειτονιάς θα την σηματοδοτούσε με τις μυρωδιές που ζάλιζε τους περιοίκους σε μεγάλη ακτίνα. Τα ψητά κρέατα τα Χριστούγεννα. Τις πίτες την Πρωτοχρονιά. Τα τσουρέκια το Πάσχα.
Το Πάσχα, μάλιστα θυμάμαι την γιαγιά μου που ακόμα και μετά τον θάνατο του παππού μου έπλαθε με ζύμη από τσουρέκια τα ανθρωπάκια.
Η φωτογραφία είναι μάλλον μεταπολεμική. Εκτός από τον παππού μου (δεύτερος από αριστερά), ο μικρός με το κόσκινο του αλευριού είναι ένας από τους μαθητευόμενους που στην συνέχεια έγινε και αυτός φούρναρης στην πλατεία της Γεράνειας, ο Αργύρης Γράβας. Δεν ξέρω την ταυτότητα των υπολοίπων.
Ο φούρνος είχε την επωνυμία «Η ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΣ». Η ταυτότητα του ιδιοκτήτη είναι αυτή του προπάππου μου, που αν και μετανάστευσε στην Αμερική, προτίμησε να γυρίσει στην Σιάτιστα.
Και εμένα μου είχε δημιουργηθεί μια απορία όταν είχα διαβάσει σε ένα παλιό βιβλίο του Τάκη Λάππα για την έξοδο του Μεσολογγίου, ότι ο επικεφαλής μιας από τις φάλαγγες της Εξόδου ήταν ο Αθανάσιος Ραζή – Κότσικας. Δεν ξέρω αν αυτό μαρτυρά κάποια σχέση.
Αυτή η φωτογραφία την αναρτώ στην μνήμη αυτού που αγάπησαν πολλοί, αλλά δεν πρόλαβα να τον γνωρίσω. Για αυτόν και αυτούς λοιπόν που μου μετέφεραν την αγάπη τους προς αυτόν.
Λάζαρος Γ. Κώτσικας
Πολιτικός Μηχανικός, PhD
