Σχέδιο σε τρεις πυλώνες για τη σηµαντική βελτίωση του σηµερινού καθεστώτος στις συντάξεις χηρείας επεξεργάζεται το υπουργείο Εργασίας.
Η πολυαναµενόµενη διάταξη προβλέπεται να συµπεριληφθεί στο νοµοσχέδιο-σκούπα που αναµένεται να φτάσει στη Βουλή µετά το Eurogroup της 5ης Απριλίου. Στο ίδιο νοµοσχέδιο θα συµπεριλαµβάνεται -σύµφωνα µε τον προγραµµατισµό- εκτός των άλλων και η ρύθµιση χρεών προς τα ασφαλιστικά ταµεία σε έως 120 δόσεις.
Η παρέµβαση για τις συντάξεις χηρείας στοχεύει κατ’ αρχάς στη διάσωση των συνταξιούχων που επρόκειτο για πρώτη φορά να υποστούν απώλεια της σύνταξής τους από τον Μάιο του 2019, καθώς τότε συµπληρώνεται η πρώτη 3ετία µετά την ψήφιση του νόµου Κατρούγκαλου.
Την ίδια στιγµή, όµως, εξετάζονται, σύµφωνα µε πληροφορίες, µε κάθε απαραίτητη λεπτοµέρεια τα περιθώρια που υπάρχουν για το ενδεχόµενο αύξησης του ποσοστού της σύνταξης που δικαιούται η χήρα ή ο χήρος, κάτι που θα οδηγούσε σε αισθητή αύξηση του τελικού δικαιούµενου ποσού.
Αναλυτικά, το προσχέδιο, που βρίσκεται υπό εξαντλητική επεξεργασία αυτήν τη στιγµή στο τραπέζι, εκτείνεται σε τρεις βασικές παραµέτρους:
1. Αντιµετώπιση του ηλικιακού ορίου των 55 ετών -που θα οδηγούσε σε «ψαλίδι» συντάξεων χηρείας για πρώτη φορά µετά τον ερχόµενο Μάιο- µε ιδιαίτερα ευνοϊκό και ενδεχοµένως οριστικό για πολλές κατηγορίες συνταξιούχων τρόπο. Στο τραπέζι βρίσκεται φόρµουλα για αναστολή ισχύος του ορίου ηλικίας µε βελτιωµένη «ρήτρα» ανεργίας, η οποία δεν αποκλείεται να προβλέπει πως ο «κόφτης» του ηλικιακού ορίου των 55 ετών θα ενεργοποιηθεί όταν το εθνικό ποσοστό ανεργίας φτάσει στο επίπεδο του µέσου όρου του ποσοστού ανεργίας των κρατών-µελών της ΕΕ. Σηµειώνεται πως τον Ιανουάριο του 2019 ο µέσος όρος της ανεργίας στην Ευρώπη των 28 ήταν 6,5% σύµφωνα µε τη Eurostat, ενώ η ΕΛΣΤΑΤ µέτρησε την ανεργία στην Ελλάδα για τον Δεκέµβριο του 2018 στο 18%. Εφόσον «κλειδώσει» η εν λόγω φόρµουλα και εφόσον -σύµφωνα µε ορισµένες πληροφορίες- παραπέµπει το ηλικιακό όριο σε περιπτώσεις που ο θάνατος επέρχεται από τη σύγκλιση της ελληνικής ανεργίας µε τον ευρωπαϊκό µέσο όρο και µετά, αυτό στην πράξη δεν αποκλείεται να οδηγήσει εντέλει σε οριστική διάσωση των σηµερινών συνταξιούχων. Υπενθυµίζεται πως στον νόµο Κατρούγκαλου είχε προβλεφθεί ότι ο επιζών σύζυγος δικαιούται σύνταξη χηρείας διά βίου εφόσον είναι άνω των 55 ετών τη στιγµή του θανάτου. Οι νεότερες χήρες και χήροι λαµβάνουν σύνταξη κατ’ αρχάς για µία 3ετία. Οσοι συµπληρώνουν τα 55 εντός αυτής της 3ετίας (δηλαδή είναι 52-55 τη στιγµή του θανάτου) χάνουν προσωρινά τη σύνταξη µετά την πρώτη 3ετία και τη λαµβάνουν διά βίου ξανά στα 67. Οι υπόλοιποι προβλέπονταν να τη χάνουν διά παντός. Από την περικοπή έχουν εξαιρεθεί όσοι έχουν ανήλικα παιδιά ή παιδιά που σπουδάζουν, όπως και όσοι έχουν αναπηρία από 67% και άνω για όσο χρονικό διάστηµα διαρκούν αυτές οι προϋποθέσεις.
2. Στο µικροσκόπιο έχει τεθεί το ενδεχόµενο αύξησης του ποσοστού που λαµβάνει η χήρα ή ο χήρος από τη σύνταξη του θανόντος, ώστε να φτάσει, για παράδειγµα, στο 70% (από 50% σήµερα). Εφόσον «κουµπώσουν» όλες οι απαραίτητες παράµετροι και ξεκαθαρίσουν οι δηµοσιονοµικές δυνατότητες, η αύξηση που εξετάζεται είναι κατ’ αρχάς της τάξης των 20 ποσοστιαίων µονάδων και οδηγεί τελικά σε αύξηση του τελικού ποσού κατά 40% συγκριτικά µε το ποσό που δικαιούνται σήµερα οι επιζώντες σύζυγοι. Δεν αποκλείεται, µάλιστα, η αλλαγή του ποσοστού για τον επιζώντα σύζυγο να ισχύσει, κατά ορισµένες πληροφορίες, αναδροµικά από τις 13 Μαΐου 2016, ώστε να αφορά και τις συντάξεις χηρείας που έχουν ήδη εκδοθεί µε βάση τον νόµο Κατρούγκαλου. Εφόσον κάτι τέτοιο καταστεί εφικτό, θα πρέπει να προκύψει επανυπολογισµός των σηµερινών συντάξεων χηρείας µε βελτιωτικό πρόσηµο.
3. Το σχέδιο λαµβάνει µέριµνα και για τις χήρες/τους χήρους που βρίσκονται αντιµέτωποι µε «ψαλίδι» της σύνταξης χηρείας, επειδή µετά την πάροδο της πρώτης 3ετίας εργάζονται ή αυτοαπασχολούνται ή λαµβάνουν άλλη σύνταξη από οποιαδήποτε πηγή – π.χ. σύνταξη γήρατος από ίδιο δικαίωµα. Υπενθυµίζεται πως στον νόµο Κατρούγκαλου προβλέπεται ότι η χήρα/ο χήρος λαµβάνει κατ’ αρχάς ολόκληρη τη σύνταξη που δικαιούται για µία 3ετία και µετά την πάροδο της 3ετίας αν εργάζεται, αυτοαπασχολείται ή λαµβάνει άλλη σύνταξη, τότε χάνει το 50% της σύνταξης που λαµβάνει. Στο επερχόµενο νοµοσχέδιο προτείνεται να συµπεριληφθεί άρθρο-προστατευτική «ρήτρα» που θα διασφαλίζει πως µετά την 3ετία η σύνταξη θα καταβάλλεται µεν στο 50% σε όσους δουλεύουν, αυτοαπασχολούνται ή έχουν άλλη σύνταξη, αλλά χωρίς να πέφτει κανείς κάτω από το κατώτατο όριο που νοµοθετήθηκε εκ των υστέρων και µετά την ψήφιση του νόµου 4387, δηλαδή µε ελάχιστο πλαφόν σε κάθε περίπτωση τα 360-384 ευρώ, ανάλογα µε τα έτη ασφάλισης του θανόντος.
