Σχεδόν 1,4 δισεκατομμύρια άνθρωποι εκτιμάται πως υποφέρουν από υπέρταση, η οποία είναι υπεύθυνη για σχεδόν 28.000 θανάτους ημερησίως. Στην Ελλάδα ο αριθμός των ανθρώπων που πάσχουν υπέρταση εκτιμάται σε περίπου 3,3 εκατομμύρια. Το 30% εξ αυτών αγνοούν πως είναι υπερτασικοί και γι’ αυτό συχνά η πάθηση αποκαλείται και «σιωπηλός δολοφόνος», αφού ένα μεγάλο ποσοστό δεν γνωρίζει το πρόβλημα.
Η υπέρταση αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου για μελλοντικά, θανατηφόρα και μη, καρδιαγγειακά επεισόδια (αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, έμφραγμα μυοκαρδίου, αιφνίδιο θάνατο, καρδιακή ανεπάρκεια, περιφερική αρτηριοπάθεια), όπως και νεφρική ανεπάρκεια.
Τι είναι η αρτηριακή υπέρταση
Η αρτηριακή υπέρταση είναι η αυξημένη πίεση του αίματος στο εσωτερικό του τοιχώματος των μεγάλων αρτηριών του σώματος. Η αρτηριακή πίεση καταγράφεται με δύο αριθμούς, π.χ. 140/90 (οι μονάδες μέτρησης της πίεσης είναι τα χιλιοστά της στήλης υδραργύρου mmHg). Ο μεγαλύτερος αριθμός αποτελεί τη «συστολική» πίεση, η οποία είναι γνωστή ως «μεγάλη» πίεση, και ο μικρότερος καταγράφει τη «διαστολική» πίεση, γνωστή ως «μικρή» πίεση.
- Συστολική ή μεγάλη είναι η πίεση που ασκεί το στο τοίχωμα των αρτηριών καθώς φεύγει από την καρδιά.
- Διαστολική ή μικρή είναι η πίεση που ασκεί το αίμα στα τοιχώματα των αρτηριών όταν η καρδιά ξεκουράζεται.
Αρτηριακή υπέρταση εμφανίζουν τα άτομα στα οποία είτε η συστολική τους πίεση καταγράφεται μεγαλύτερη ή ίση από 140, είτε η διαστολική τους είναι μεγαλύτερη ή ίση από 90. Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης που έχουν υιοθετηθεί από την Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της Υπέρτασης, η ταξινόμηση της πίεσης για τους ενηλίκους είναι η εξής:
- Ιδανική πίεση: συστολική πίεση κάτω από 120 mmHg και διαστολική κάτω από 80 mmHg.
- Φυσιολογική πίεση: συστολική πίεση 120-129 mmHg και/ή διαστολική 80-84 mmHg
- Υψηλή φυσιολογική πίεση: συστολική πίεση 130 – 139 mmHg και/ή διαστολική 85-89 mmHg
- Υπέρταση: συστολική πίεση πάνω από 140 mmHg και/ή διαστολική πάνω από 90 mmHg
Πού οφείλεται η αρτηριακή υπέρταση
Στο 95% των περιπτώσεων η αρτηριακή υπέρταση οφείλεται σε ιδιοπαθή αίτια, δηλαδή σε κληρονομικά αίτια, παχυσαρκία, μακροχρόνια αυξημένη πρόσληψη αλατιού, καθιστική ζωή κ.λπ. Συνήθως εμφανίζεται μετά την ηλικία των 30 ετών, αλλά σπάνια μπορεί να εμφανιστεί και σε παιδιά.
Στις υπόλοιπες περιπτώσεις, η αρτηριακή υπέρταση οφείλεται σε κάποιο άλλο νόσημα (δευτεροπαθής), το οποίο όταν αντιμετωπιστεί επιτυχώς, θεραπεύει και την ίδια. Τέτοια νοσήματα που προκαλούν δευτεροπαθή υπέρταση είναι η χρόνια νεφροπάθεια, η άπνοια κατά τον ύπνο, η στένωση νεφρικών αρτηριών, αλλά και νοσήματα των επινεφριδίων κ.ο.κ.
Τα κρυφά σημάδια της υπέρτασης
Αν και πολλοί άνθρωποι μπορεί να πάσχουν από αρτηριακή πίεση χωρίς να το γνωρίζουν, υπάρχουν ορισμένες ενδείξεις, οι οποίες, αν τις παρατηρήσετε, μπορούν να σας βοηθήσουν στην έγκαιρη διάγνωση του προβλήματος και την εφαρμογή της κατάλληλης θεραπείας. Γενικά, η πιο υγιεινή διατροφή, η διακοπή του αλκοόλ και του τσιγάρου και η λήψη μέτρων για την ανακούφιση του στρες είναι μεταξύ των παραγόντων που μπορούν να διατηρήσουν την αρτηριακή σας πίεση υπό έλεγχο. Ποια είναι όμως αυτά τα κρυφά σημάδια της υπέρτασης;
#1. Πονοκέφαλοι: Οι συχνοί πονοκέφαλοι μπορεί να είναι πρώιμο προειδοποιητικό σημάδι υπέρτασης. Αυτοί οι πονοκέφαλοι είναι συνήθως παλλόμενοι και στις δύο πλευρές του κεφαλιού.
#2. Προβλήματα με την όραση: Καθώς η υψηλή αρτηριακή πίεση για παρατεταμένο χρονικό διάστημα καταστρέφει τα αιμοφόρα αγγεία στα μάτια, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα όπως θολή ή διπλή όραση. Η υπέρταση μπορεί επίσης να οδηγήσει σε βλάβη στον αμφιβληστροειδή, γνωστή ως υπερτασική αμφιβληστροειδοπάθεια. Αν αφεθεί χωρίς θεραπεία, αυτό μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα.
#3. Ρινορραγίες: Δεν πρόκειται για συχνό σύμπτωμα αλλά σε ορισμένα άτομα, οι επαναλαμβανόμενες ρινορραγίες μπορεί να είναι σημάδι υψηλής αρτηριακής πίεσης. Λόγω της υψηλής αρτηριακής πίεσης, τα μικρά και εύθραυστα αιμοφόρα αγγεία της μύτης μπορεί να σπάνε πιο εύκολα.
#4. Δύσπνοια: Η υπέρταση μπορεί να οδηγήσει σε στρες στην καρδιά σας, καθώς η υψηλή αρτηριακή πίεση δυσκολεύει την αποτελεσματική άντληση αίματος. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συσσώρευση υγρού στους πνεύμονες και δύσπνοια, ακόμη και μετά από ελαφριά άσκηση.
#5. Κούραση: Η επίμονη κούραση μπορεί να είναι σημάδι υψηλής αρτηριακής πίεσης. Αυτό συμβαίνει επειδή η υπέρταση επηρεάζει την ικανότητα της καρδιάς να αντλεί αίμα αποτελεσματικά, μειώνοντας την παροχή οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών στον εγκέφαλο και σε άλλα ζωτικά όργανα.
#6. Ακανόνιστος καρδιακός παλμός: Ένας ακανόνιστος ή γρήγορος καρδιακός παλμός, γνωστός ως αρρυθμία, μπορεί να είναι σημάδι υπέρτασης. Ο ίδιος λόγος που η καρδιά χρειάζεται να εργαστεί σκληρότερα για να αντλήσει αίμα, μπορεί να οδηγήσει σε μη φυσιολογικούς καρδιακούς ρυθμούς.
#7. Αύξηση κρεατινίνης ή επιδείνωση της νεφρικής λειτουργίας: Η υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να βλάψει το νεφρό.
Σε περίπτωση οποιουδήποτε από τα παραπάνω συμπτώματα, είναι σημαντικό να αναζητήστε ιατρική συμβουλή χωρίς καθυστέρηση. Η έγκαιρη ανίχνευση και διαχείριση της υπέρτασης μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο επιπλοκών και να βελτιώσει τη συνολική υγεία.
Πώς αντιμετωπίζεται η υψηλή αρτηριακή πίεση
Εκτός από τη φαρμακευτική θεραπεία με αντιυπερτασικά φάρμακα, η πρώτη κίνηση μετά τον εντοπισμό υψηλής αρτηριακής πίεσης είναι να αλλάξουμε την καθημερινή μας ζωή με σκοπό τη ρύθμισή της, όπως:
Απώλεια περιττού βάρους: Η απώλεια κάθε κιλού μπορεί να μειώσει την αρτηριακή πίεση κατά περίπου 1 mmHg. Διαβάστε εδώ για τη δίαιτα DASH (το ελληνικό όνομά της είναι «Διατροφική Προσέγγιση για τη Διακοπή της Υπέρτασης») που μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις.
Σωματική άσκηση: Η αερόβια άσκηση για 30 λεπτά, πέντε φορές την εβδομάδα, μπορεί να μειώσει την αρτηριακή πίεση κατά περίπου 8 mmHg. Διαβάστε εδώ για το Τάι Τσι, την κινεζική άσκηση που «ρίχνει» την πίεση περισσότερο από το τρέξιμο.
Υγιεινή διατροφή και περιορισμός του αλατιού: Η αύξηση της κατανάλωσης φρούτων, λαχανικών και προϊόντων ολικής άλεσης, αλλά και ο περιορισμός κορεσμένων λιπαρών και αλατιού μπορούν να μειώσουν την αρτηριακή πίεση κατά περίπου 11 mmHg. Διαβάστε εδώ πώς μπορείτε να περιορίσετε το αλάτι στην καθημερινή διατροφή σας.
Διακοπή του καπνίσματος: Το κάπνισμα συνδέεται με αρτηριακή πίεση, επιδεινώνοντας τη φθορά των αρτηριών.
Περιορισμός κατανάλωσης αλκοόλ: Η κατανάλωση πάνω από 1-2 ποτήρια κρασί ημερησίως μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της αρτηριακής πίεσης.
Αντιμετώπιση του στρες: Το άγχος σχετίζεται με αυξημένη αρτηριακή πίεση, οπότε είναι σημαντική η διαχείρισή του.
